Hiện tượng mất nguồn là một trong những bệnh phổ biến nhất của thiết bị điện tử. Khi bạn hiểu rõ về mạch nguồn và cách sửa chữa nó thì coi như bạn đã giải quyết được 70% các sự cố của thiết bị điện tử. Với hơn 10 năm kinh nghiệm sửa chữa, thiết kế điện tử tôi biết rằng hầu hết các thiết bị điện tử hay gặp sự cố liên quan đến khối mạch nguồn. Đôi khi chỉ cần vài thao tác cơ bản là chúng ta có thể tìm ra sự cố của mạch nguồn, vấn đề ở chỗ kinh nghiệm và kỹ năng phán đoán của bạn.
Các thao tác kiểm tra cơ bản
Trước khi tiến hành bất cứ thao tác sửa chữa nào hãy chú ý quan sát thiết bị xem biểu hiện ra sao. Với hiện tượng mất nguồn bạn sẽ dễ dàng nhận thấy khi cắm thiết bị điện tử vào ổ cắm, bật công tắc nguồn lên nhưng không có bất cứ biểu hiện nào thể hiện máy hoạt động như đền báo nguồn bật sáng, quạt làm mát bắt đầu quay hay còi kêu bip bip...Khi không thấy bất cứ hiện tượng nào như trên thì trước hết mở thiết bị ra và tiến hành kiểm tra khối nguồn theo các bước sau đây;
Bước 1: Quan sát bằng mắt thường:
- Dây nguồn xem có đứt không, kiểm tra phía trước hoặc sau máy có ổ cầu chì nào không, nếu có thì xoáy nắp cầu chì ra rồi quan sát cầu chì bị đứt không.
- Kiểm tra công tắc bật nguồn.
Nếu mọi thứ vẫn ổn mà máy không lên nguồn thì tiến hành mở máy và làm theo bước 2
Bước 2: Sau khi tháo bỏ vỏ thiết bị chúng ta sẽ nhìn rõ các mạch điện tử bên trong máy.
- Xác định vị trí khối nguồn(Với những người thiếu kinh nghiệm điện tử thì cần phải chú ý nhìn xem đâu là bảng mạch nguồn hoặc khối nguồn trên mạch in).
- Quan sát trên khối nguồn xem có hiện tượng gì bất thường như cháy, nổ, bung mạch in, lỏng giắc cắm không...
Nếu tất cả các linh kiện đều bình thường thì tiến hành làm theo bước 3. Nếu có hiện tượng gì bất thường thì cần xem lại nguyên nhân gây hỏng hóc linh kiện và tiến hành thay thế nó.
Bước 3: Dùng đồng hồ vạn năng kiểm tra xem đã có điện áp xoay chiều 220V vào đến khối nguồn chưa, nếu có thì tiếp tục dùng đồng hồ vạn năng chuyển về thang đo một chiều kiểm tra các tụ lọc nguồn xem có điện áp giữa hai cực của tụ chưa. . Nếu không có điện áp xoay chiều 220V vào đến mạch nguồn thì cần xem lại có thể đứt ngậm dây nguồn, hoặc các mối nối, jack cắm. Nếu không có điện áp một chiều ở các tụ lọc nguồn thì tiến hành theo bước 4 để kiểm tra các linh kiện điện tử quen thuộc
Bước 4: Kiểm tra các tụ điện xem có bị yếu không, có bị chập không, có rò rỉ không. Kiểm tra biến áp nguồn xem có cháy không, kiểm tra các linh kiện thông dụng trên mạch nguồn như IC ổn áp LM317, 7805, 7806, 7809, 7810, 7812, lm358, lm339, lm327, diode ổn áp zener 5v1, 6v2, 5v6, 9v1, 12v, 15v, 18v...
Nếu là dạng nguồn xung thì kiểm tra xem các mosfet công suất chuyển mạch như 3N65, K2698, K3878, 3N150, 8N150, ...
Tổng kết:
Mất nguồn là một trong những nguyên nhân gây lỗi hàng đầu cho thiết bị điện tử. Trước khi tiến hành thao tác sửa chữa bất cứ bộ nguồn nào cần thực hiện những nguyên tắc an toàn điện. Kiểm tra điện áp lần lượt từ đầu vào đến đầu ra để biết xem vùng nào trên mạch nguồn gặp sự cố. Tôi tin nếu bạn làm từng bước một và cẩn thận thì việc phục hồi mạch nguồn bị hỏng sẽ không quá khó khăn. Ngoài công việc sửa chữa bộ nguồn thì bạn có thể mua một bo nguồn mới hoặc thiết kế một mạch nguồn mới để cấy vào thiết bị miễn sao điện áp đầu ra hoạt động ổn định và công suất đủ lớn. Chúc các bạn thành công, tự tin trước bất cứ mạch nguồn nào